'Werkgevers hebben nu een verantwoordelijkheid om voor de veiligheid van hun journalisten te gaan staan'
Een belangrijke pijler onder PersVeilig is de collectieve norm, opgesteld door de mediasector en onderschreven door de politie en het OM. Wat houdt die norm in en wat kan de politie doen voor journalisten die te maken krijgen met bedreiging, intimidatie of geweld? Henk van Dijk kan daarover vertellen, hij is landelijk programmaleider Veilige Publieke Taak en sinds twee jaar lid van de stuurgroep PersVeilig.
Wat betekent de collectieve norm in de praktijk?
'Werkgevers in de mediasector hebben afgesproken dat agressie en geweld tegen hun medewerkers niet wordt geaccepteerd. Lange tijd was de gedachte bij journalisten: geweld, agressie, intimidatie of bedreiging hoort misschien wel bij mijn werk. Dan sta je er als werknemer dus alleen voor. Werkgevers hebben nu een verantwoordelijkheid om voor de veiligheid van hun journalisten te gaan staan. Dat kan preventief zijn, door trainingen bijvoorbeeld, of achteraf, door bij agressie en geweld tegen medewerkers aangifte te doen.
'Onder de naam ‘Veilige Publieke Taak’ zijn een paar jaar geleden al landelijke afspraken gemaakt door politie en Openbaar Ministerie over hoe we omgaan met dit fenomeen tegen mensen in het publieke domein. De professionals in de frontlinie, zoals ik ze altijd noem. Steeds meer sectoren krijgen met vormen van intimidatie, agressie en geweld te maken, de mediasector dus ook. Journalisten zijn met de collectieve norm gelijkgeschakeld aan werknemers met een publieke taak, zoals zorgmedewerkers en ook onze eigen politiemensen. Als politie en Openbaar Ministerie onderstrepen wij die norm en werken we daar ook in samen.
Wat houdt de samenwerking tussen de politie en PersVeilig in?
'PersVeilig heeft korte lijnen met alle tien politie-eenheden door het hele land. Daardoor kunnen we dingen die misgaan snel herstellen. Ik hoor nog weleens dat een journalist of werkgever aangifte komt doen van bijvoorbeeld bedreiging, maar dat het aan de balie niet wordt herkend als een incident dat valt onder Veilige Publieke Taak. En dan kan het zijn dat degene die aangifte wil doen onverrichter zake vertrekt. Als iemand dat meldt bij PersVeilig kan snel worden geschakeld, Peter ter Velde heeft een lijstje met nummers van alle coördinatoren Veilige Publieke Taak in de politie-eenheden.
Hoe gaat de politie om met geweld en bedreigingen tegen journalisten?
'Aangiftes van journalisten geven we prioriteit. Geweldsincidenten tegen hen krijgen voorrang in aanpak bij de politie en in opvolging door het OM. Daarnaast zijn er mogelijkheden bij het Openbaar Ministerie om bij geweldsdelicten gepleegd tegen journalisten de strafeis op te hogen tot maximaal 200 procent.
Wat kun je doen als je twijfelt of bij een incident sprake was van een strafbaar feit?
'Je kunt altijd een melding maken bij de politie. De juridische afweging of er sprake is van een strafbaar feit ligt bij de politie en het OM. In dat geval kan een melding een aangifte worden, maar ook als dat niet zo is, vinden wij het belangrijk dat journalisten incidenten melden. Zo kunnen we een dossier opbouwen over iemand. Als diegene dan uiteindelijk wel een strafbaar feit pleegt, kunnen we zien dat er bijvoorbeeld al eerder sprake was van lastigvallen. Die meldingen voegen we toe aan een aangifte, dat weegt allemaal mee.
Wat is jouw mening over het strafbaar stellen van doxing: het verspreiden van persoons- en adresgegevens met als doel intimideren?
'Het is een hoopvolle beweging. Als politie hebben we gevraagd om strafbaar stellen. Dergelijke feiten raken immers ook onze eigen collega’s Het verspreiden van gegevens van iemand met de oproep om daar eens ‘even op de koffie te gaan’ heeft hele grote impact op diegene. Het dringt binnen in de persoonlijke levenssfeer, en betrekt zijn of haar directe omgeving erbij. Op dit moment kan de politie een persoon die zich schuldig maakt aan doxing alleen waarschuwen en zeggen dat-ie ermee moet stoppen. Een nieuwe wet geeft ons de mogelijkheid om door te pakken door tot strafvervolging over te gaan. De verwachting is dat de wet in de loop van dit jaar van kracht wordt.'
Tekst: Jolanda van de Beld